Σαν σήμερα 10/05/1956 απαγχονίζονται οι πρώτοι αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α. Δημητρίου Ανδρέας και Καραολής Μιχαλάκης.
Καραολής Μιχαλάκης
Γεννήθηκε στο Παλαιχώρι, της επαρχίας Λευκωσίας, στις 13 Φεβρουαρίου 1933.
Γονείς : Σάββας και Παναγιώτα Καραολή
Αδέλφια : Ανδρέας, Ελένη, Μαρούλα, Νίκη
Ο Μιχαλάκης Καραολής τελείωσε το δημοτικό σχολείο Παλαιχωρίου και αποφοίτησε από την Αγγλική Σχολή Λευκωσίας. Ήταν κυβερνητικός υπάλληλος και εργαζόταν στο Τμήμα του Φόρου Εισοδήματος. Εντάχθηκε στις τάξεις της ΕΟΚΑ πριν από την 1η Απριλίου 1955, στην ομάδα του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη και προσέφερε ποικίλες υπηρεσίες στον αγώνα. Έλαβε μέρος στη διανομή της πρώτης προκήρυξης του Διγενή. Δούλεψε στο τμήμα πληροφοριών της Οργάνωσης, στη μεταφορά και απόκρυψη οπλισμού και ανέλαβε βομβιστικές επιθέσεις εναντίον του εχθρού σε καίρια σημεία της Λευκωσίας. Στη συνέχεια κατατάγηκε στην πρώτη ομάδα εκτελεστικού Λευκωσίας. Ως απόφοιτος της Αγγλικής Σχολής έκανε παρέα με αγγλόπαιδες, έπαιζε μαζί τους και δεν κινούσε σε κανένα την υποψία ότι ήταν μέλος της ΕΟΚΑ.
Στις 28 Αυγούστου 1955 ανέλαβε με το συναγωνιστή του Ανδρέα Παναγιώτου την εκτέλεση του αστυνομικού Ηρόδοτου Πουλλή, στενού συνεργάτη των Άγγλων. Ο Παναγιώτου διέφυγε, ενώ ο Καραολής καταζητήθηκε και συνελήφθη, καθώς μεταφερόταν στην περιοχή Κερύνειας, για να ενωθεί με την ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου. Προσήχθη στο δικαστήριο και καταδικάστηκε σε θάνατο στις 28 Οκτωβρίου 1955, παρόλο που η σφαίρα που σκότωσε τον Πουλλή προερχόταν από το όπλο του Παναγιώτου. Και αυτό το γνώριζαν οι Άγγλοι.
Προσπάθειες για οργάνωση δραπέτευσής του, πριν την εκτέλεσή του, δεν τελεσφόρησαν και ο Μιχαλάκης Καραολής οδηγήθηκε στην αγχόνη μαζί με τον Ανδρέα Δημητρίου στις 10 Μαΐου 1956. Με τις εκτελέσεις αυτές ο νέος Άγγλος κυβερνήτης της Κύπρου Χάρντιγκ ήθελε να δείξει ότι η Βρετανία ήταν αποφασισμένη να διατηρήσει την κυριαρχία της στην Κύπρο, πατάσσοντας κάθε αντίσταση του Κυπριακού λαού.
Το ψυχικό σθένος και η ελληνική παλληκαριά που επέδειξαν οι Μιχαλάκης Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου, ανεβαίνοντας απτόητοι στο ικρίωμα της αγχόνης, ανύψωσε το γόητρο της ΕΟΚΑ και δημιούργησε ηρωικό προηγούμενο για τους αγωνιστές.
Δημητρίου Ανδρέας
Γεννήθηκε στο χωριό Άγιος Μάμας, της επαρχίας Λεμεσού, στις 18 Σεπτεμβρίου 1934.
Γονείς : Δημήτρης και Ευδοκία Βασιλείου
Αδέλφια : Σάββας και Ελένη
Ετεροθαλή αδέλφια : Αγγέλα και Σούλα
Ο Ανδρέας Δημητρίου αποφοίτησε από το δημοτικό σχολείο Αγίου Μάμαντος και φοίτησε για τρία χρόνια στο Νυκτερινό Γυμνάσιο Αμμοχώστου. Εργάστηκε αρχικά σε κατάστημα εκρηκτικών υλών και κυνηγετικών ειδών και αργότερα στον αγγλικό στρατό. Υπήρξε Γραμματέας της Συντεχνίας των Αχθοφόρων της ΣΕΚ στην Αμμόχωστο. Διακρινόταν για την εργατικότητα, την πρωτοβουλία και την ευσυνειδησία του. Εντάχθηκε από τους πρώτους στη δύναμη της ΕΟΚΑ και έδρασε με τις ομάδες Αμμοχώστου, επεκτείνοντας τη συμμετοχή του και στο εκτελεστικό.
Το μυαλό του συνεχώς μηχανευόταν τρόπους να αναπτύξει δραστηριότητα. Επιστέγασμα της δράσης του ήταν η αρπαγή των όπλων μέσα από τις στρατιωτικές αποθήκες του λιμανιού της Αμμοχώστου, στις αρχές Δεκεμβρίου 1955, αμέσως μετά την εκφόρτωσή τους και προτού μεταφερθούν και τακτοποιηθούν. Τα όπλα προωθήθηκαν σε διάφορες ανταρτικές ομάδες, οι οποίες μέχρι τότε ήταν εφοδιασμένες σχεδόν μόνο με κυνηγετικά. Ο Διγενής εξέφρασε την πλήρη ικανοποίησή του για τη δράση του αυτή.
Μετά από απόπειρά του να εκτελέσει τον Άγγλο πράκτορα Τέυλορ, τον οποίο και τραυμάτισε, ο Ανδρέας βρέθηκε αντιμέτωπος με ένοπλους στρατιώτες που φρουρούσαν τον Τέυλορ. Πρόταξε εναντίον τους το όπλο του, το οποίο όμως έπαθε εμπλοκή και οι στρατιώτες τον συνέλαβαν, αφού τον πλήγωσαν. Καταδικάστηκε σε θάνατο και μαζί με το Μιχαλάκη Καραολή ήταν οι πρώτοι που απαγχονίστηκαν.
“Το μόνο που λυπούμαι είναι που δεν θα προλάβω να δω την Κύπρο μας ελεύθερη”, ήταν τα τελευταία του λόγια προς τη μάνα του, λίγες ώρες πριν από τον απαγχονισμό του. “Στο καλό, γιε μου και να έχεις θάρρος ως το τέλος”, ήταν η απάντησή της.
Πηγές: Κέντρο έρευνας και τεκμηρίωσης αγώνα Ε.Ο.Κ.Α.
