Στα 105 χρόνια ιστορία της, η Ανόρθωση αποτέλεσε αν όχι το ύψιστο ένα από τα πιο ύψιστα ιδανικά για γενιές και γενιές. Στα σπλάχνα της γαλουχήθηκαν οι νέοι του Βαρωσιού και όχι μόνο και σαν σύγχρονοι Σπαρτιάτες, όταν τους κάλεσε η πατρίδα φώναξαν παρών, δίνοντας ακόμη και την ζωή τους για την πατρίδα.
Αναδημοσιεύουμε το πάρακατω άρθρο, επί ευκαιρία της γενέθλιας μέρας της Ανόρθωσης, για να αποτίσουμε τον ελάχιστο φόρο τιμής προς τα πεσόντα μέλη του συλλόγου.
Η Ανόρθωση από καταβολής της, αποτέλεσε λίκνο πολιτισμού, δίδαξε ιδανικά, ήθη και αξίες. Από τα σπλάχνα της ξεπετάχτηκαν μορφές που άφησαν γραμμένο το όνομα τους με χρυσά γράμμα στο πάνθεο του κυπριακού ελληνισμού. Εξάλλου το όνομα της η ομάδα της Αμμοχώστου, το εμπνεύστηκε από την εθνική ανόρθωση του Ελευθέριου Βενιζέλου.
Η 19η Νοεμβρίου 1958 είναι μέρα γραμμένη με χρυσά γράμματα στην ιστορία του συλλόγου και γενικότερα της κυπριακής ιστορίας. Ήταν η μέρα που ο Κυριάκος Μάτσης, το άξιο τέκνο της Ανόρθωσης οικογένειας και της Κύπρου περνούσε στην Αθανασία. Ο Μάτσης διετέλεσε μέλος του σωματείου επί σειρά ετών, θαμώνας στο αναγνωστήριο και λάτρης της ιδέας της Ανόρθωσης. Κοντά στην Ανόρθωση γαλουχήθηκε και γαλούχησε τα ιδανικά της πατρίδας, με τη θυσία του να αποτελεί παράδειγμα στις επόμενες γενιές.
Μέσα από αυτό το αφιέρωμα και με αφορμή τη θυσία του Κυριάκου Μάτση, ψάξαμε την πλούσια ιστορία της Ανόρθωσης και θα επιχειρήσουμε να καταγράψουμε τα μέλη ήρωες του σωματείου και την πλούσια προσφορά του συλλόγου στα κοινά.
Βαλκανικοί πόλεμοι
Από πολύ νωρίς, από τον πρώτο κιόλας χρόνο ζωής η Ανόρθωση άρχισε να χαράζει την πορεία της. Το οίκημα του σωματείου ήταν ορμητήριο συμμετοχής στους εράνους και στην κινητοποίηση των Κύπριων Εθελοντών στους Βαλκανικούς Πολέμους.
Η συνεισφορά της Ανόρθωσης στον αγώνα της Ελλάδας ήταν μεγάλη, με την επιβράβευση της από τον ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο να αποτελεί τίτλο τιμής στην πλούσια ιστορία του συλλόγου. Ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας τον Νοέμβριο του 1912 απέστειλε ευχαριστήριο επιστολή στο σωματείο, με την οποία εξήρε την προσφορά της Ανόρθωσης και ευχαριστώντας την για τα χρήματα που συνέλλεξε για τις ανάγκες του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.
Η προσφορά της Ανόρθωσης στους Βαλκανικούς πολέμους δεν περιορίστηκε στην αποστολή αγαθών και χρημάτων, αλλά ποτίστηκε και με αίμα. Τρία μέλη της Ανόρθωσης, οι Κώστας Ηλιασίδης, Κώστας Βραχίμης και ο Βασιλείος Οικονομίδης έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι υπέρ βωμών και εστιών.
Το 1913 «υπέρ των αναγκών της αγωνιζόμενης πατρίδας» όπως αναφέρεται στα πρακτικά του Συλλόγου, μετά από έρανο αποστέλλονται στην Ελληνική Κυβέρνηση 185 λίρες, ποσό εξωφρενικό για την εποχή εκείνη.
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Η δράση της Ανόρθωσης και των μελών της δεν σταμάτησε, στο μεσοδιάστημα που ακολούθησε με τα Οκτωβριανά να λαμβάνουν χώρα το 1932 διατάχτηκε το προσωρινό κλείσιμο του οικήματος, με την Ανόρθωση να κρίνεται επικίνδυνη στα σχέδια των αποικιοκρατών.
Η είσοδος της Ελλάδας στον πόλεμο, ήχησε σαν συναγερμός στο σωματείο και τα μέλη του. Λίγες μέρες μετά τον τορπιλισμό του «ΕΛΛΗ», διενεργείται έρανος δια τη συλλογή χρημάτων για το ένδοξο ελληνικό ναυτικό.
Μέλη της Ανόρθωσης κατατάχθηκαν στον ελληνικό στρατό, πολέμησαν και θυσίασαν ότι πολυτιμότερο είχαν, τη ζωή τους εμποτίζοντας το δένδρο της ελευθερίας.
Ήταν γιατροί, ήθελαν όμως να πολεμήσουν
Από την Αμμοχώστο και μέλη της Ανόρθωσης ήταν τελειόφοιτοι φοιτητές ιατρικής θυσιασθέντες ήρωες Λουκής Λιασίδης και Βαρνάβας Σερίφης. Πολέμησαν στο Τεπελένι της Βορείου Ηπείρου τον Μάρτιο του 1941, Αμμοχωστιανοί μεν στο πλευρό των Εύζωνων Μεσολογγίτες δε, αποκρούοντας την εαρινή αντεπίθεση των 12 φασιστικών μεραρχιών, με επικεφαλής παρόντα τον ίδιο τον Μουσολίνι.
Στα πρακτικά του συλλόγου αναγράφεται:
«Επί τη αγγελία του ηρωικού θανάτου των υπέρ πατρίδος εθελοντικώς αγωνισθέντων και πεσόντων συμπολιτών και μελών του Συλλόγου μας Λουκή Χρ. Λιασίδη και Βαρνάβα Ελ. Σερίφη εις έκτακτον συνεδρία τους Συμβουλίου λαμβάνονται διάφοροι αποφάσεις προς απονομήν τιμών εις τους αθάνατους νεκρούς μας»
Με τον συμπολεμιστή τους στο μέτωπο Κωνσταντίνο Γιαλλουρίδη να γράφει για τους ηρωικά πεσόντες τα παρακάτω
«Με βαθιά συγκίνηση θυμάμαι ότι και οι δύο ήταν τελειόφοιτοι της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Και μπορούσαν, σύμφωνα με προτροπή του λοχαγού μας Σαραντίδη, στο Γουδί όπου εκπαιδευόμαστε, να υπηρετήσουν σε στρατιωτικά νοσοκομεία της Γραμμής των πρόσω. Απέρριψαν την πρόταση, με τη δικαιολογία ότι «οι Έλληνες Κύπριοι εθελοντές μια φιλοδοξία έχουν, να προασπίσουν την ελληνική πατρίδα με τ’ όπλο στο χέρι πολεμώντας τον εχθρό της. Αν χρειαστούν οι ιατρικές μας γνώσεις θα τις προσφέρουμε στο πεδίο της τιμής».
Σκόραρε στο Πάνθεο των ηρώων ο Μίμης Πιερράκος
Την ζωή του στον αγώνα ενάντια στο φασισμό κατέθεσε και ο πρώτος προπονητής και ποδοσφαιριστής στην ιστορία της Ανόρθωσης, ο Δημητράκης Πιερράκος. Σύμφωνα μαρτυρίες από τα οικεία του άτομα η παρουσία του στην Ανόρθωση, έμεινε συγκλονισμένος από τους φιλοπάτρεις Αμμοχωστιανούς. Ο Μίμης όπως τον αποκαλούσαν, σκοτώθηκε στο χωριό Διποταμία από ιταλική οβίδα, «σκόραρε» όμως στο Πάνθεο των ηρώων.
Στο πεδίο της μάχης θα χάσει τη ζωή του και ο Άντης Κ. Φάνος εξ Αμμοχώστου και μέλος της Ανόρθωσης.
ΕΟΚΑ 1955-59
Η έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ αποτέλεσε για την Ανόρθωση και τα μέλη της, το διαβατήριο για να σημαδέψουν την ιστορία της Κύπρου, την αφετηρία για την Αθανασία. Στις 8 Ιουλίου 1958, διατάσσεται η ανατίναξη του συλλόγου μόνο που το πνεύμα της Ανορθώσεως δεν πτοήθηκε.
Στον αγώνα η Ανόρθωση διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο και απετέλεσε κέντρο επιχειρήσεων. Μέσα από τα σπλάχνα της ξεπετάχτηκαν αξεπέραστες μορφές, ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο Κυριάκος Μάτσης, ο Παναγιώτης Τουμάζος, ο Ηλίας Παπακυριακού και ο Πέτρος Γιάλλουρος.
Η Ανόρθωση ήταν η ζωή του
Κατά τους εορτασμούς του χρυσού ιωβηλαίου, ο Γρηγόρης Αυξεντίου ανακηρύχθηκε σε επίτιμο πρόεδρο της Ανόρθωσης. Η παραδοχή της αδελφής του αφοπλιστική «Από όλες τις τιμές που έκαμαν του Γρηγόρη, αυτή είναι η πιο σημαντική. Η Ανόρθωση ήταν η ψυχή του» είπε η Χρυσταλλού με το πλήθος να βουρκώνει. Η Ανόρθωση για τον Ζήδρο ήταν η ζωή του, με την μόνη αποβολή του στο Γυμνάσιο να είναι επειδή την κοπάνησε για την Ανόρθωση. Η αφοσίωση του τον αδελφικό του φίλο Αντώνη Παπαδόπουλο, τον έκαναν να μη χάνει παιχνίδι και να μπαίνει στο γήπεδο εάν χρειαζόταν, για να σώσει τον Αντώνη εάν πίστευε πως κινδύνευε.
Κοινωνός της ιδέας της Ανόρθωσης
«Ο Κυριάκος Χριστοφή Μάτσης, ο οποίος ως μέλος του Συλλόγου μας ελάμβανεν πάντοτε ενεργόν μέρος εις όλας τας εθνικάς εκδηλώσεις του Συλλόγου, εθυσιάσθη υπέρ βωμών και εστιών, μαχόμενος εναντίον των βρετανικών δυνάμεων, εις το παρά το Δίκωμον κρησφύγετόν του. Η αυτοθυσία του θα είναι παράδειγμα δια τας επερχόμενας γενεάς, διά να αντλούν δύναμην δια τους υπέρ ελευθερίας αγώνας» αναγράφεται στα πρακτικά του συλλόγου στις 19/11/1958.
Η φοίτηση του στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου και η μετέπειτα γνωριμία του με τον Γρηγόρη Αυξεντίου, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη ζωή του. Μαζί με τον Γρηγόρη περνούσαν ατελείωτες ώρες στο οίκημα της Ανόρθωσης και συμμετείχαν ενεργά σε όλες τις Εθνικές εκδηλώσεις του συλλόγου, κοινωνοί των ιδανικών της Ανόρθωσης.
Ο Μάτσης αποτελεί σύμβολο ανδρείας και αυταπάρνησης, όταν συλλαμβάνεται βασανίζεται άγρια. «Εξοχότατε, ού περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής. Λυπούμαι, διότι με έχετε προσβάλει με την πρότασή σας» συνοδευόμενη με γροθιά στο τραπέζι ήταν η απάντηση του ήρωα, όταν ο Χάρτινγκ επιχείρησε να τον εξαγοράσει με το μυθικό ποσό του μισού εκατομμυρίου λιρών.
**Παράλειψη μας να μην αναφερθούμε και στον πλοίαρχο Ανδρέα Ιωαννίδη, που τον Ιούλιο του 2011, στη φονική έκρηξη στο Μαρί, βγήκε πρώτος μπροστά και θυσίαστηκε, στο βωμό της πρωτόγνωρης ανευθυνότητας που έδειξαν οι κυβερνώντες. Ο αείμνηστος πλοίαρχος αποτελούσε για χρόνια μέλος του συλλόγου.
Άρθρο του Μάριου Μυλωνά, το οποίο δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο του 2014 στην εβδομαδιαία εφημερίδα 24!
** Αποτελεί προσθήκη του anorthosis24.net
