Πικρά βλασταίνουν οι αλίανθοι στην αμμουδιά σου…
Πικρές οι τόσες Άνοιξες, πικρά τα Καλοκαίρια σου…
Αμμόχωστος, πόλη μας, γη μας, δρομοδείκτη μας…
14η Αυγούστου 1974: Έναρξη του Αττίλα ΙΙ – Δεύτερη Φάση της Τουρκικής Εισβολής
Την ημέρα εκείνη, αρχικά, άρματα μάχης και μονάδες πεζικού κινήθηκαν ανατολικά της Αμμοχώστου, δυτικά προς τον τουρκοκυπριακό θύλακα της Λεύκας και την κωμόπολη Μόρφου. Οι μάχες γύρω από τη Λευκωσία ήταν ολοήμερες. Η κατάληψη της Αμμοχώστου μένει ακόμα και σήμερα ζωντανή και επώδυνη, για όσους τη βίωσαν. Μέχρι το απόγευμα της 16ης Αυγούστου, οι Τούρκοι είχαν καταλάβει το 37% του κυπριακού εδάφους. Δηλαδή, όλο το τμήμα του σχεδίου Ντενκτάς και την Αμμόχωστο. Μέσα σε λιγότερο από τρεις ημέρες ολοκλήρωσαν την κατάληψη της οροσειράς του Πενταδακτύλου. Κατέλαβαν επίσης, την πεδιάδα της Μεσαορίας, τη Μόρφου και την Καρπασία.
Η κατάληψη της Αμμοχώστου
Χαράματα της 14ης Αυγούστου, οι Τούρκοι βομβαρδίζουν ξανά την Αμμόχωστο. Μόνο κάποιοι εθνοφρουροί είχαν μείνει και αντιστέκονταν για ώρες, χωρίς πυρομαχικά, χωρίς ενίσχυση και χωρίς καθοδήγηση. Ταμπουρωμένοι σε δύο-τρία σημεία την κράτησαν με όσα πυρομαχικά είχαν. Η πόλη καταλήφθηκε. Στις 16 Αυγούστου του 1974 ο τουρκικός στρατός βρέθηκε στην πόλη της Αμμοχώστου. Η Αμμόχωστος, μετά την κατάληψή της στις 16 Αυγούστου 1974, λεηλατήθηκε και το μεγαλύτερό της μέρος σφραγίστηκε.
Ο όρος «πόλη φάντασμα» ανήκει στον Σουηδόδημοσιογράφο Jan-Olof Bengston, ο οποίος επισκέφθηκε στο λιμάνι της Αμμοχώστου με το απόσπασμα της χώρας του στην UNFICYP και αγναντεύοντας τη σφραγισμένη πόλη έγραφε στην εφημερίδα Kvallsposten (24.9.2007):
«Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος γέμισε ρωγμές και στα πεζοδρόμια βλάστησαν θάμνοι. Σήμερα – Σεπτέμβριος 1977 – τα τραπεζάκια που σερβίρεται το πρόγευμα είναι εκεί, η μπουγάδα απλωμένη στα σχοινιά, και οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες αναμμένοι. Το Βαρώσι είναι μια πόλη φάντασμα».
H επιστροφή της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγματεύσεων ανάμεσα στις δύο πλευρές, χωρίς ποτέ να επιστραφεί στους νόμιμους κατοίκους της. Από τον Οκτώβριο του 2020 οι Τούρκοι έχουν «ανοίξει» τμήμα της πόλης και της παραλίας της, στο πλαίσιο του σχεδίου τους για σταδιακή διάνοιξη ολόκληρης της πόλης και εποικισμό της, παραβιάζοντας χωρίς συστολή τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.
Από τον μαύρο Αύγουστο του 1974, η Ανόρθωσις Αμμοχώστου ανέλαβε έναν ακόμη σημαντικότατο ρόλο, να διατηρήσει άσβεστη τη φλόγα του πόθου για επιστροφή. Οι νέες γενεές Αμμοχωστιανών, που γεννήθηκαν δυστυχώς μακριά της, στην ερώτηση «από πού είσαι;», να απαντούν με περηφάνεια: «από την Αμμόχωστο»!
Αποστολή μας είναι οι θύμησες της πόλης μας να παραμείνουν ζωντανές για τους Αμμοχωστιανούς, μέχρι την άγια ώρα που ελεύθεροι θα βαδίσουμε ξανά στους δρόμους της.
Κράτα γερά Βαρώσι μας… κράτα γερά μάνα Αμμόχωστος…
Χώμα που περπάτησα, γη που νοσταλγώ…
Να ξέρεις, θα γυρίσουμε, πιστοί στην Άνοιξή σου…
