Από την εξέγερση του 1931 κατά των Άγγλων, τα «Οκτωβριανά» όπως έχουν μείνει στην Ιστορία, άρχισε στην Κύπρο μια συστηματική προσπάθεια πλήρους αφελληνισμού της νήσου από τους κατακτητές. Ήταν η περίοδος της Παλμεροκρατίας. Ανάμεσα στα μέτρα που λαμβάνονταν προκειμένου να καμφθεί το φρόνημα του λαού, η απαγόρευση ανάρτησης – ή έστω κατοχής – της Ελληνικής σημαίας. Μια πρακτική, την οποία διέκοψαν μαζικά, αυθόρμητα οι Έλληνες της Κύπρου για πρώτη φορά το 1940. Ήταν η 28η Οκτωβρίου, όταν το «ΟΧΙ» του Μεταξά αλλά και ολόκληρου του Ελληνικού λαού, αντήχησε στη σκλάβα Κύπρο!
Κύμα ενθουσιασμού κατέκλυσε ολόκληρο το νησί. Οι γαλανόλευκες βγήκαν απ’ τα ντουλάπια και ανάσαναν περήφανες στα μπαλκόνια και τους ιστούς. «Για της Ελλάδας μας τη Λευτεριά» τραγουδούσαν οι Κύπριοι που ξεχύθηκαν στους δρόμους και τις πλατείες. Στη Λευκωσία, το Ελληνικό προξενείο και η Αρχιεπισκοπή πολιορκούνταν κυριολεκτικά από νέους που ζητούσαν επιτακτικά να στρατολογηθούν στο πλευρό της δοκιμαζόμενης μάνας Ελλάδας. Εκατοντάδες οι γνωστοί και άγνωστοι Κύπριοι που πολέμησαν στον αντιφασιστικό αγώνα ενάντια στους Ιταλούς, με το συνολικό αριθμό αυτών που στάληκαν σε διάφορα μέρη εντός και εκτός Ελλάδος, να ξεπερνά τις είκοσι χιλιάδες!
Η πόλη και επαρχία της Αμμοχώστου, η Ανόρθωσις η ίδια, δεν μπορούσαν φυσικά να απουσιάσουν από τη νέα εθνική παλιγγενεσία Ο πρώτος Κύπριος που έπεσε μαχόμενος στο Τεπελένι της Βορείου Ηπείρου, ήταν ο Βαρνάβας Σερίφης. Ο εξ Αμμοχώστου λαμπρός νέος, είχε μόλις ολοκληρώσει τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίχως δεύτερη σκέψη, πριν καν ξεκινήσει ο πόλεμος, έθεσε εαυτόν στη διάθεση της Μητέρας Πατρίδας.
Άλλο ένα μέλος της Ανορθώσεως που έδωσε τη ζωή του για τη Λευτεριά, ο Λουκάς Λιασίδης. Φοιτητής ακόμα, στην Ιατρική κι αυτός της Αθήνας, λαβώθηκε θανάσιμα επίσης στο Τεπελένι και εξέπνευσε λίγο αργότερα σε νοσοκομείο των Αθηνών. Αμφότεροι οι δύο νέοι, είχαν την ευκαιρία να υπηρετήσουν την πατρίδα στα μετόπισθεν, ασκώντας το λειτούργημά τους σε κάποιο στρατιωτικό νοσοκομείο. Ωστόσο, όταν τους προέτρεψαν να το πράξουν, η απάντησή τους ήταν ξεκάθαρη: «οι Έλληνες Κύπριοι εθελοντές μια φιλοδοξία έχουν, να προασπίσουν την ελληνική πατρίδα πολεμώντας τον εχθρό της στο πεδίο της τιμής» («Το Οδοιπορικό μιας ζωής», +Κωνσταντίνου Α. Γιαλλουρίδη).
Στον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο χάνει ακόμα τη ζωή του ο Άντης Φάνος, μέλος της Ανορθώσεως. Τον ακολουθεί ο Μίμης Πιεράκος. Ο Πιεράκος ήταν πρώην ποδοσφαιριστής του Παναθηναϊκού και υπήρξε ο πρώτος προπονητής στην ιστορία της ομάδας, διατηρώντας μάλιστα ρόλο ποδοσφαιριστή-προπονητή. Ήταν ο πρώτος ποδοσφαιριστής που πέτυχε τέρμα με τον τιμημένο Φοίνικα στα στήθια. Τίμησε όμως πραγματικά τα χρώματα της ομάδας μας, θυσιάζοντας την ίδια τη ζωή του, στο πεδίο της μάχης.
Πίσω στην Κύπρο, αυτοί που δεν μπορούσαν να στελεχώσουν τον αντιναζιστικό αγώνα στην πρώτη γραμμή, συμμετείχαν με το δικό τους τρόπο. Πλήθος εράνων διεξήχθησαν, για την αγορά όχι μόνο στρατιωτικού υλικού για τους αγωνιζόμενους Ελλαδίτες και Κύπριους, αλλά κυρίως για την αγορά τροφίμων και ρουχισμού για την κάλυψη των μεγάλων αναγκών που υπήρχαν, τόσο στο μέτωπο, όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ιδιαίτερα όταν η Γερμανική αντεπίθεση υποδούλωσε τελικά τον Ελληνισμό, οδηγώντας τον στην καταστροφή, την πείνα και την εξαθλίωση, η Κύπρος υπήρξε αποκούμπι των Ελλαδιτών αδερφών. Εξαίρεση βέβαια και σε αυτή την περίπτωση, δεν μπορούσε να αποτελέσει το Σωματείο μας. Υπήρξε ο χώρος συγκέντρωσης αγαθών, αλλά και διεξαγωγής εράνων…
Με απόφαση μάλιστα του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου, η περιουσία της Ανορθώσεως διετέθη υπέρ του έθνους. Ο απλός κόσμος, έδινε τους χρυσούς αρραβώνες του, προκειμένου να ρευστοποιηθούν και να βοηθηθεί η Ελλάς. Το 1941, ο τοποτηρητής του Αρχιεπισκοπικού θρόνου και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, Λεόντιος, εις ένδειξη εκτίμησης επέδωσε αργυρούς αρραβώνες σε όσους είχαν προσφέρει στον έρανο. Η επίδοση έγινε στο οίκημα του Σωματείου μας, αναγνωρίζοντας την προσφορά της Μεγάλης Κυρίας.
Η πιο πάνω φωτογραφία, την οποία δανειστήκαμε από τη σελίδα Pride of Famagusta – Glory Days, εικονίζει Στήλη Πεσόντων κατά την Αντίσταση, από το Δήμο Πάφου, με τα ονόματα των μελών της Ανόρθωσης.
