Σαν σήμερα, στις 9 Αυγούστου 1956, τρεις ήρωες της ΕΟΚΑ οδηγήθηκαν στην αγχόνη από τους Βρετανούς αποικιοκράτες. Ο Ανδρέας Ζάκος, 25 ετών από τη Λεύκα, και ο Χαρίλαος Μιχαήλ, 21 ετών από τη Γαληνή, οι οποίοι συνελήφθησαν στο Μερσινάκι στις 15 Δεκεμβρίου 1955 έπειτα από πολύωρη μάχη, την ίδια μέρα που δίπλα τους έπεφτε νεκρός ο πρώτος αντάρτης του αγώνα Χαράλαμπος Μούσκος. Στην αγχόνη οδηγήθηκε επίσης και ο Ιάκωβος Πατάτσος, 22 ετών από τη Λευκωσία, ο οποίος καταδικάστηκε στην εσχάτη τον ποινών για την εκτέλεση ενός Τούρκου. Εκτέλεση που δεν διέπραξε ο Πατάτσος.
Στο άκουσμα της ετυμηγορίας ο Χαρίλαος Μιχαήλ έστρεψε το βλέμμα του προς τον δικηγόρο του και με γαλήνιο ύφος δήλωσε: «Είχα το φόβο, κύριε Μαρκίδη, μήπως ο δικαστής μού χάριζε τη ζωή επειδή είμαι νεαρός. Πώς θα αντίκριζα τότε τον Ζάκο;»
Ο Ιάκωβος Πατάτσος συνελήφθη ύστερα από την απόπειρα εκτέλεσης κάποιου αστυνομικού, συνεργάτη των Βρετανών. Ο Τουρκοκύπριος αρχικά προσπάθησε να τον συλλάβει όμως έπεσε διάτρητος από τα πυρά συναγωνιστή του, που εν συνεχεία διέφυγε. Ο Πατάτσος δεν πρόδωσε ποτέ τον συναγωνιστή του με αποτέλεσμα να καταδικαστεί και εκείνος σε θάνατο. Μέχρι και τις τελευταίες του στιγμές ο Πατάτσος δίδασκε σε συγκρατούμενους του, την Αγία Γραφή.
Ο Ανδρέας Ζάκος γράφει στο τελευταίο του γράμμα με παραλήπτη τον αδελφό του: «Αγαπητέ αδελφέ, όταν θα πάρεις το γράμμα μου αυτό θα έχω φύγει για πάντα. Υπάρχει κανείς που θα μείνει; Η ώρα του θανάτου πλησιάζει, μα στην ψυχή μας φωλιάζει η ηρεμία. Την στιγμή αυτή ακούμε την ηρωική συμφωνία του Μπετόβεν… Νομίζω όμως ότι μόνο με την εκτέλεση θα μπορέσω να μείνω πάντα νέος κι αθάνατος…».
Η δραματική αυτή εξέλιξη συγκλονίζει το έθνος. Οργή και αγανάκτηση πυρπόλησαν τις καρδιές, και το απελευθερωτικό πάθος έβαλε φωτιά στην μπαρουταποθήκη της λευτεριάς. Για να υψωθεί ο λαός στην λευτεριά χρειαζόταν να πιαστεί από τα κορμιά των ηρώων του, που κρέμονταν μετέωρα ουρανού και γης, ενώνοντας τον άνθρωπο με το Θεό. Τίμημα της ελευθερίας, λυτρωτική προϋπόθεση και οι 9 κρεμασμένοι στην αγχόνη των κεντρικών φυλακών.
Αθάνατοι!
